در این مقاله از فوکا دامون به بررسی نخ پلی استر و نقش حیاتی آن در ساخت لوله نخدار لی فلت و پلی فلت، مزایا، روش‌های تشخیص کیفیت و نکات نصب و نگهداری می‌پردازیم.
در سال‌های اخیر، کشاورزی مدرن به سمت استفاده از سیستم‌های آبیاری نوین و بهینه حرکت کرده است. در این میان، لوله‌های نخدار آبیاری به دلیل دوام بالا، مقاومت در برابر فشار و طول عمر زیاد، جایگاه ویژه‌ای در میان کشاورزان و پیمانکاران پروژه‌های آبرسانی پیدا کرده‌اند. اصلی‌ترین عامل استحکام این لوله‌ها، نخ پلی استر است؛ ماده‌ای قدرتمند، مقاوم و سبک که به عنوان اسکلت درونی لوله عمل می‌کند.
نخ پلی استر چیست؟
این نخ توسط مواد مصنوعی از طریق ریسندگی یک مذاب پلیمری به دست می‌آید که به عنوان ماده ترموپلاستیکی شناخته می شود. اتیلن ترفتالات (PET) پلیمر اولیه برای تهیه نخ پلی استری است که خواص این نخ نیز با خواص این پلیمر یکسان میباشد و همچنین این پلیمر نیز خود از مشتقات نفت خام است. بافت نخ پلی استر حاوی کریستال و آمورف مواد ترموپلاستیک است که مانند زنجیر توسط پیوند های واندروالسی به یکدیگر متصل هستند و در ساختار زیگزاگی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
در صنعت آبیاری، از این نخ برای تقویت ساختار لوله‌های آبیاری تحت فشار استفاده می‌شود. این نخ‌ها به صورت مارپیچ در میان لایه‌های پلی‌اتیلن یا PVC قرار گرفته و یک ساختار کامپوزیتی ایجاد می‌کنند که در برابر فشارهای داخلی و خارجی مقاومت فوق‌العاده‌ای دارد.
روش تولید نخ پلى استر چیست؟
در مرحله اول از تولید نخ پلی استر، اتیلن ترفتالات در دمای مناسب ذوب و کشیده می‌شوند تا تبدیل به تک رشته‌های پلیمری گردند؛ در ادامه توسط فرآیند‌های خنک‌سازی، بافت آن تثبیت می‌شود و باعث شده ملکول‌های پلیمر جهت گیری کرده و به‌صورت زنجیری در کنار یکدیگر قرار گیرد و با کشش رشته‌ها آرایش زنجیری بهبود می‌یابد. این ساختار زنجیری باعث می شود تا اتصال ملکول‌ها قوی‌تر شده و استحکام نخ بالاتر برود.
در مرحله بعدی این ساختار‌های زنجیری از نواحی آمورف جدا می‌گردند و رشد نواحی کریستالى در زنجیر‌های کشیده شده افزایش پیدا می‌کند که باعث سفت شدن ملکولی پلیمر می‌شود. با این اثر نخ پلی استر تولید شده دارای قدرت مکانیکی بالایی است و پایداری بیشترى نسبت به الیاف‌های طبیعی خواهد داشت.
انواع مختلف نخ پلی استر
انواع نخ پلی استر از پلیمر یکسان تهیه می‌شوند اما نوع تاب و رشته است که تفاوت‌هایی در ویژگی و کاربرد نخ‌های پلی استر ایجاد می‌نماید. به صورت کلی نخ‌های پلی استر به چھار نوع دسته بندی می شوند:
۱. نخ پلى استر فلامنت (filament)
نخ پلی استر فلامنت دارای رشته‌های پیوسته و بلندی است که استحکام آن را افزایش می‌دهد و بافت نخ منسجم‌تر میباشد. از نظر ظاهری نیز نخ پلی استر فلامنت یکدست و براق است و در تولید انواع پارچه، دوخت کفش و کیف و موارد صنعتی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲. نخ ریسیده شده (spun yarn)
در این نوع از نخ‌های پلی استر ریشه‌های بلند نخ فلامنت به ذرات ریزتر و رشته‌های کوتاه‌تر خرد می‌شوند و سپس توسط دستگاه های‌مجهز تابانده می‌شوند که در نهایت نخی با بافت سبک و مات تهیه می‌گردد. سطح این نوع نخ نرم‌تر بوده و برای تولید پارچه‌های نرم و بافتنی، حوله، فرش و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. نخ بافت دار (تکسچره)
بافت‌دهی نخ پلی استر با روش‌های مختلفی مانند دستگاه بافت‌دهنده یا چین‌دهنده اصلاح شده دمشی انجام می شود که امکان حجیم‌سازی و همچنین ایجاد کشش اضافی را فراهم می‌کند. از این طریق نخی پف‌دار و با کشسانی بالا تهیه می‌گردد. این ویژگی، چنین نوع نخی را برای تھیه لباس‌های ورزشی یا پارچه‌های کشسان بسیار مناسب می‌سازد.
۴. نخ مقاومت بالا
نخ مقاومت بالا نیز در واقع نوعی از نخ فلامنت میباشد که با استفاده از مراحلی مانند تاب اضافه در ریسیدن رشته‌های جامد، مقاومت کششی این نخ را بالا می‌برند. این نخ نیز در مواردی مانند بافت تور ماهیگیری یا فرآیند های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های نخ پلی استر
می‌توان گفت که ویژگی‌های بارز نخ پلی استر شامل استحکام بالا، خاصیت ارتجاعی مناسب و جذب رطوبت بسیار پایین است که به تنهایی همین سه ویژگی باعث شده است که کاربرد آن در بسیاری از صنایع را گسترده‌تر نماید.
۱. استحکام کششى بالا
الیاف پلی استر دارای بافت منسجمی است و نقطه شکست آن‌ها معمولاً بین ۴/۴ تا ۹/۵ گرم بر دنیر (g/d) است و در انواع مختلف نخ پلی استر این عدد می‌تواند تغییر کند. به دلیل این کیفیت، نخ پلی استر به عنوان نخی مقاوم در برابر سایش برای تولید منسوجات صنعتی مانند لوله و شلنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۲. جمع شوندگی پایین (Shrinkage of yarn)
در کنار انعطاف پذیری مناسب، نخ‌های پلی استر به دلیل انقباض کم در اثر کشش یا قرار گرفتن در معرض تنش یا دمای بالا، دچار کشیدکی، جمع‌شوندگی و تخریب نمی‌شوند که مزیت بسیار خوبی براى آن به شمار می‌رود. مقاومت آن‌ها در برابر کشیدگی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد است که برای کاربردهای صنعتی که در آن‌ها از خودرو و کشتی استفاده می شود، بسیار مهم است.
۳. مقاومت شیمیایی
با توجه به آزمایشات انجام شده، پلی استر با اکثر مواد، از جمله اکثر ترکیبات شیمیایی شناخته شده برای انسان، برهمکنش ندارد. این ویژگی باعث می‌شود محصولات مبتنى بر پلی استر مانند نخ آن برای استفاده در شرایط و محیط‌های سخت، بدون خوردگی یا تخریب برای مدت طولانی‌تری، مناسب باشند. که این امر شستشو نخ یا محصولات تهیه شده با نخ پلی استر را راحت‌تر می‌کند.
۴. جذب رطوبت کم
این نخ‌ها در رطوبت نسبی ۶۵٪، حدود ۰۵٪ تا ۰۸٪ رطوبت جذب می‌کنند. این ویژگی الیاف به تنهایی برای کاربردهایی که نیاز به خشک شدن سریع دارند، مورد توجه است و همچنین می‌توان آن‌ها را در لباس‌های ورزشی و فضای باز استفاده کرد بدون آنکه نگران جذب رطوبت و ایجاد بو باشید.
۵. پایدارى حرارتى
حداکثر محدوده دمایی توصیه شده برای نخ‌های پلی استر که شامل خشک شدن در هوا می‌شود، ۱۵۰ درجه سانتیگراد است. با این حال، این نخ همچنان می‌تواند مقاومت خود را در همان محدوده دمایی نشان دهد تا یکپارچگی خود را در حد مشخص شده، در برابر تغییر شکل حفظ کند و مقاومت حرارتی آن برای تولید پارچه های پلی استر از کیفیت خوبی برخوردار است.
۶. مقاومت در برابر سایش
نخ پلی استر به دلیل دارا بودن ویژگی‌های چقرمگی بی‌نظیر (توانایی یک متریال در جذب انرژی در برابر ضربه یا فشار تا قبل از شکست) می‌توانند در برابر سایش و پارگی بیشتر از اکثر الیاف طبیعى مقاومت کنند. همین ویژگی خاص است که استفاده از نخ پلی استر در تولید کیف و کفش یا لوله‌ها که تحت سایش و فشار هستند را افزایش می‌دهد. الیاف پلی استر خواص مکانیکی و شیمیایی متنوعی دارند، به طوری که می‌توان گفت در بسیاری از بخش‌های مختلف صنعت نساجی، تولید خوش خواب، تولید لوله‌های نخدار آبیاری و سایر کاربردهای نوآورانه، جایگزین‌ناپذیر هستند.
کاربردهای نخ پلی استر در تولید لوله نخدار آبیاری
نخ پلی استر با ایجاد یک شبکه مستحکم در بدنه لوله، مانع از تغییر شکل و بادکردگی لوله تحت فشار عملیاتی می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود لوله بتواند فشارهای بالا را تحمل کند بدون آنکه دچار پارگی یا ترک‌خوردگی شود. ساختار نخ‌های به کار رفته در لوله‌های مرغوب معمولاً از نوع فیلامنتی یا تکسچره است که هر دو از انواع اصلی نخ پلی استر محسوب می‌شوند . استفاده از نخ پلی استر در تولید لوله‌های آبیاری، یک راهکار برای بهبود عملکرد و افزایش طول عمر سیستم‌های آبرسانی است. این لوله‌ها به طور گسترده در بخش‌های مختلفی استفاده می‌شوند:
- شبکه‌های اصلی آبرسانی مزارع و باغات
- سیستم‌های آبیاری تحت فشار مرکزی
- پمپاژ آب از چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق
- انتقال آب در پروژه‌های زهکشی
لوله نخدار آبیاری و آبرسانی چیست؟
لوله نخدار در واقع نوعی لوله کاملاً قابل انعطاف و جمع‌شونده است که از جنس پلی‌اتیلن (PE) یا PVC ساخته می‌شود و دارای بافت نخ‌مانند تقویت‌شده از جنس پلی استر در ساختار خود میباشد. این طراحی خاص و مهندسی‌شده باعث افزایش چشمگیر استحکام، مقاومت در برابر فشارهای بالا و دوام فوق‌العاده لوله می‌شود. اصطلاح لوله تاشو به دلیل قابلیت جمع‌آوری و انبارش آسان و کم‌حجم این لوله در صنعت کشاورزی به کار می‌رود. در سیستم‌های آبیاری تحت فشار (مثل آبیاری قطره‌ای یا بارانی)، لوله نخدار نقش حیاتی در انتقال آب از منبع تا خطوط فرعی دارد.
مزایای اصلی لوله نخدار یا لوله تاشو در کشاورزی
استفاده از لوله نخدار کشاورزی مزایای قابل توجهی دارد که باعث شده در بین کشاورزان و پیمانکاران آبیاری بسیار محبوب شود. مهم‌ترین ویژگی‌های این لوله عبارت‌اند از:
- مقاومت در برابر فشارهای بالا: شبکه نخ پلی استر باعث افزایش قابل توجه استحکام کششی لوله شده و توانایی تحمل فشارهای عملیاتی بالا را فراهم می‌کند .
- عمر طولانی و دوام بالا: لوله‌های نخدار در برابر عوامل محیطی، اشعه UV و سایش مقاومت بالایی دارند و طول عمری چندین ساله را تضمین می‌کنند.
- انعطاف‌پذیری و نصب آسان: به علاوه استحکام بالا، این لوله‌ها از انعطاف‌پذیری مطلوبی برخوردارند و نصب آن‌ها در زمین‌های ناهموار را تسهیل می‌کنند.
- مقاومت در برابر ترک‌خوردگی و تغییر شکل: ساختار کامپوزیتی لوله‌های نخدار مانع از ترک‌خوردگی استرسی و تغییر شکل دائمی لوله می‌شود.
- اقتصادی بودن: با در نظر گرفتن طول عمر بالا و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، این لوله‌ها در بلندمدت گزینه‌ای مقرون به‌صرفه محسوب می‌شوند.
آشنایی با انواع لوله نخدار آبیاری و آبرسانی
لوله‌های نخدار بر اساس جنس و به دو نوع لوله نخدار پلی‌اتیلن و لوله نخدار PVC تقسیم می‌شوند. در ادامه هرکدام را با جزئیات بررسی می‌کنیم:
۱.لوله نخدار پلی اتیلن (پلی فلت)
لوله نخدار پلی اتیلن (Polyethylene Threaded Pipe) از متداول‌ترین انواع لوله‌های تاشو در کشاورزی است که از جنس پلی‌اتیلن نرم ساخته می‌شود و در بین لایه‌های آن نخ‌های مقاوم بافته شده‌اند تا تحمل فشار آب افزایش یابد. در مزارع وسیع، گلخانه‌ها و سیستم‌هایی که نیاز به آبیاری با فشار متوسط دارند استفاده می‌شود. همچنین برای انتقال آب بین نوار تیپ‌های آبیاری قطره‌ای بسیار کاربردی است.
مزایای استفاده از لوله نخدار پلی اتیلن (پلی فلت)
- قیمت بسیار مناسب: لوله پلی فلت با قیمت بسیار مناسب خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای پروژه‌هایی با بودجه محدود است. این لوله می‌تواند تا چند برابر ارزان‌تر از انواع مشابه باشد که این امر برای کشاورزان خرده پا و پروژه‌های کوچک بسیار حائز اهمیت است.
- وزن سبک‌تر: وزن کمتر لوله پلی فلت حمل و نقل و جابه‌جایی آن را بسیار آسان می‌کند که این ویژگی به ویژه برای پروژه‌های موقت بسیار مهم است. کاهش وزن باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل و نقل می‌شود.
- تعمیر و نگهداری آسان: تعمیر و نگهداری لوله نخدار پلی اتیلن آسان‌تر است و در صورت آسیب‌دیدگی، به راحتی قابل تعمیر است. این ویژگی هزینه‌های نگهداری را به حداقل می‌رساند.
۲. لوله نخدار PVC (لی فلت)
لوله نخدار PVC یا لوله لی فلت (PVC Threaded Pipe) نوع پیشرفته‌تر و باکیفیت‌تر لوله‌های تاشو است که از ترکیب PVC نرم و نخ‌های پلی‌استر بافته‌شده ساخته می‌شود. این نوع لوله در مقایسه با مدل پلی‌اتیلن، مقاومت مکانیکی و فشاری بیشتری دارد و در شرایط سخت‌تری قابل استفاده است. در زمین‌های شیب‌دار، باغات بزرگ، سیستم‌های آبیاری بارانی با فشار بالا و مناطق با شرایط جوی متغیر، استفاده از لوله نخدار PVC بهترین گزینه است.
مزایای استفاده از لوله نخدار PVC (لی فلت)
- استحکام و مقاومت بالاتر: لوله لی فلت می‌تواند فشارهای کاری بالاتری را تحمل کند که این ویژگی برای پروژه‌های بزرگ و صنعتی حیاتی است. این لوله در فشارهای تا ۴ بار می‌تواند به خوبی عملکرد خود را حفظ کند.
- عمر مفید طولانی‌تر: مقاومت بهتر در برابر اشعه UV و عوامل جوی موجب شده است لوله لی فلت عمر مفید طولانی‌تری داشته باشد. این ویژگی در بلندمدت باعث کاهش هزینه‌های تعویض و نگهداری می‌شود.
- مقاومت در برابر سایش: ساختار مستحکم‌تر لوله نخدار PVC باعث مقاومت بالاتر آن در برابر سایش و پارگی می‌شود. این ویژگی به ویژه در شرایطی که لوله روی زمین کشیده می‌شود بسیار مهم است.
- کارایی بهتر در شرایط سخت: لوله لی فلت در دماهای بالا و پایین عملکرد بهتری دارد و کمتر تحت تأثیر تغییرات دمایی قرار می‌گیرد. این ویژگی برای مناطق با آب و هوای متغیر بسیار ایده‌آل است.
مشخصات فنی لوله‌های نخدار فوکا دامون
اگر به دنبال لوله‌های نخداری با دوام، استحکام و قیمت مناسب هستید که امکان طراحی یک سیستم آبیاری کاملاً مطمئن را برای شما فراهم کند، لوله‌های نخدار فوکا دامون انتخابی هوشمندانه و مطمئن است.
مشخصات لوله نخدار پلی اتیلن (پلی فلت) فوکا
- جنس: پلی اتیلن نرم و نخ پلی استر
- فشار کاری: تا ۱/۵ بار بسته به سایز لوله
- فشار ترکیدگی: تا ۳ بار بسته به سایز لوله
- دمای کاری: ۱۰- تا ۵۰+ درجه سانتیگراد
- مقاومت در برابر UV: خوب
- عمر مفید: تا ۳ سال در شرایط استاندارد
- طول کلاف‌ها: 100 متری
- رنگ: معمولاً به رنگ مشکی
مشخصات لوله نخدار PVC (لی فلت) فوکا
- جنس: PVC مرغوب و نخ پلی استر
- فشار کاری: تا ۴ بار بسته به سایز لوله
- فشار ترکیدگی: تا ۱۰ بار بسته به سایز لوله
- دمای کاری: ۲۰- تا ۶۰+ درجه سانتیگراد
- مقاومت در برابر UV: عالی
- عمر مفید: تا ۸ سال در شرایط استاندارد
- طول کلاف‌ها: 50 و ۱۰۰ متری
- رنگ: معمولاً به رنگ آبی
نکات مهم برای کشاورزان هنگام خرید لوله نخدار
- برآورد دقیق فشار کاری: پیش از خرید، فشار کاری سیستم آبیاری خود را محاسبه کنید و لوله‌ای را انتخاب کنید که حداکثر فشار مجاز آن بالاتر از فشار کاری سیستم شما باشد.
- توجه به قطر و متراژ مورد نیاز: با توجه به دبی جریان آب و مساحت تحت پوشش، سایز و متراژ مناسب لوله را محاسبه و خریداری کنید.
- انتخاب جنس مناسب با توجه به شرایط: برای زمین‌های با شیب زیاد و نیاز به تحمل فشار بالا، لوله‌های لی فلت (PVC) و برای زمین‌های ناهموار با شیب کمتر و نیاز به تحمل فشار پایین‌تر لوله‌های پلی فلت (پلی‌اتیلن) گزینه مناسب‌تری هستند.
- مشاوره با متخصصان: برای پروژه‌های بزرگ، حتماً با کارشناسان مجرب مشورت کنید تا بهترین انتخاب را با توجه به شرایط خاص خود داشته باشید.
نکات مهم در نصب و نگهداری لوله‌های لی فلت و پلی فلت
- نگهداری صحیح در انبار: لوله‌ها را در انبار خشک و خنک و به دور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری کنید.
- آماده‌سازی بستر لوله: بستر لوله باید عاری از سنگ‌های تیز و برنده باشد تا از آسیب به بدنه لوله جلوگیری شود.
- استفاده از اتصالات مناسب: از اتصالات استاندارد و سازگار با جنس لوله استفاده کنید تا از نشتی آب در محل اتصالات جلوگیری شود.
- شستشوی دوره‌ای سیستم: به صورت دوره‌ای سیستم را شستشو دهید تا از تجمع رسوبات و جلبک در داخل لوله جلوگیری شود.
- بازرسی منظم: به صورت دوره‌ای لوله‌ها را از نظر وجود آسیب‌های فیزیکی و نشتی بررسی کنید.
خرید لوله لی فلت و پلی فلت از فوکا دامون
شرکت فوکا تجارت دامون به عنوان پیشرو در تولید لوله‌های نخدار آبیاری در ایران، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه تولید محصولات آبیاری، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در صنعت کشاورزی کشور به دست آورد. این شرکت با بهره‌گیری از مدرن‌ترین تجهیزات تولید و کنترل کیفیت، محصولاتی با استانداردهای جهانی عرضه می‌کند. مزایای خرید از فوکا تجارت دامون عبارتند از:
- تضمین کیفیت: استفاده از بهترین مواد اولیه و کنترل کیفیت سخت‌گیرانه در تمام مراحل تولید
- مشاوره فنی رایگان: ارائه راهنمایی‌های تخصصی توسط کارشناسان مجرب برای انتخاب بهترین محصول
- قیمت رقابتی و منصفانه: ارائه محصول با کیفیت در قیمت‌های کاملاً رقابتی
- ارسال به سراسر کشور: امکان ارسال سریع و مطمئن محصول به تمامی نقاط ایران
- گارانتی و خدمات پس از فروش: ارائه گارانتی معتبر و پشتیبانی از محصولات
- تولید با تجهیزات پیشرفته: استفاده از پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات روز دنیا برای تولید محصولاتی با کیفیت بالا و ظرافت بی‌نظیر
- پوشش بازارهای بین‌المللی: محصولات فوکا دامون به کشورهای مختلفی از جمله آذربایجان، افغانستان، ارمنستان، ازبکستان، امارات، عمان، ترکیه و کنیا صادر می‌شوند که نشان از کیفیت برتر و رقابت‌پذیری این محصولات دارد .
جمع بندی
نخ پلی استر به کار رفته در لوله‌های نخدار آبیاری، نقش تعیین کننده‌ای در کیفیت و عملکرد این محصولات دارد. انتخاب لوله‌های با کیفیت که از نخ پلی استر مرغوب استفاده کرده باشند، می‌تواند تضمین کننده عملکرد مطمئن و طول عمر بالای سیستم آبیاری شما باشد. برای خرید لوله‌های نخدار شرکت فوکا دامون می‌توانید با شماره‌های ما که در پایین مقاله قرار دارند تماس بگیرید. کارشناسان فوکا آماده ارائه مشاوره و راهنمایی برای انتخاب بهترین محصول توسط شما هستند.
